నకిలీ వార్తలను ఎలా గుర్తించాలి

How to Spot Fake News: Simple Steps for Every Indian

1. పరిచయం: నకిలీ వార్తలు మనలో చాలా మందిని ఎందుకు మోసం చేస్తున్నాయి

Have you ever shared a shocking WhatsApp message without checking if it’s true? You’re not the only one; it happens to most of us. Every day, we see numerous messages on WhatsApp and Facebook claiming all sorts of things like:

ఉదాహరణలు:

• "అత్యవసరం! దీన్ని అందరితో పంచుకోండి!"
• "పెద్ద వార్త - ఇది ఇప్పుడే జరిగింది!"

చాలా సార్లు, ఇవి నిజం కావు. అవి నకిలీ వార్తలు, వాస్తవంగా కనిపించే సందేశాలు కానీ పూర్తిగా తప్పు. చెత్త విషయం ఏమిటంటే అవి చాలా వేగంగా వ్యాప్తి చెందుతాయి ఎందుకంటే ప్రజలు వాటిని నమ్మి చెక్ చేయకుండానే షేర్ చేయడం వల్ల అవి చాలా వేగంగా వ్యాపిస్తాయి.

కానీ నకిలీ వార్తలు కేవలం హానిచేయని జోక్ కాదు. ఇది వీటిని చేయగలదు:

• కుటుంబాలలో భయాందోళనలు సృష్టించడం
• తప్పుడు ఆరోగ్య సలహాను వ్యాప్తి చేయడం
• సమాజంలో అనవసరమైన తగాదాలను రేకెత్తించడం.

అందుకే మనలాంటి సామాన్యులు నకిలీ వార్తలను పంచుకునే ముందు వాటిని ఎలా గుర్తించాలో తెలుసుకోవడం చాలా ముఖ్యం.

2. మనం ఫేక్ న్యూస్‌ను ఇంత సులభంగా ఎందుకు నమ్మేస్తాము?

ఇదిగో నిజం: నకిలీ వార్తలు మీ భావోద్వేగాలను మోసగించడానికి రూపొందించబడ్డాయి.

• ఇది “షాకింగ్,” “నమ్మశక్యం కాని,” “రహస్య లీక్” వంటి పెద్ద పదాలను ఉపయోగిస్తుంది
• ఇది మీ భయం, కోపం లేదా సానుభూతిని లక్ష్యంగా చేసుకుంటుంది
• అది మీకు దగ్గరగా ఉన్న వ్యక్తి నుండి వచ్చినట్లు కనిపిస్తోంది

మనలో చాలా మంది మనం నమ్మే కొందరు సందేశాలను పంపారని ఫార్వార్డ్ చేస్తారు. అయితే, మీ స్నేహితులు లేదా కుటుంబ సభ్యులు కూడా దానిని ధృవీకరించకుండానే ఫార్వార్డ్ చేసి ఉండవచ్చు. ఆ విధంగానే ఈ చక్రం కొనసాగుతుంది.

3. నకిలీ వార్తలను గుర్తించడానికి మూడు సులభమైన తనిఖీలు

1. మూలాన్ని చెక్ చేయండి – అది నమ్మకమైన భారతీయ వెబ్‌సైట్ నుంచే వచ్చిందా?

ఈ వార్త ఎక్కడి నుంచి వచ్చింది అని చెక్ చేయండి:

• ఇది PIB, The Hindu, లేదా Indian Express లాంటి అధికారిక భారతీయ సైట్ నుండి వచ్చిందా?
• “ఆ వెబ్‌సైట్ భారతీయ మూలాల నుండి అయితే పేరు ‘.gov.in’ లేదా ‘.org’ తో ముగుస్తుందా?”

అది ఏదైనా అనామక బ్లాగ్ లేదా మీకు తెలియని సైట్ అయితే, షేర్ చేయక ముందే ఆ విషయం నిజమో కాదో ఒకసారి ఆలోచించి ధృవీకరించండి.

2. రివర్స్ ఇమేజ్ సెర్చ్ – ఆ ఫోటో నిజమైందేనా?

నకిలీ వార్తలు తరచుగా పాత లేదా సంబంధం లేని ఫోటోలను ఉపయోగిస్తాయి. మీరు సెకన్లలో రివర్స్ ఇమేజ్ సెర్చ్ చేయవచ్చు:

• Chrome‌లో: రైట్ క్లిక్ చేయండి → “Search image with Google” ఎంచుకోండి
• లేదా Google Images వాడండి → ఫోటోను అప్లోడ్ చేయండి

ఫోటో ఎక్కడి నుండి వచ్చిందో మరియు దానిని మొదట ఎప్పుడు ఉపయోగించారో మీరు త్వరగా తెలుసుకోగలుగుతారు.

3. సాధారణ బుద్ధి & అధికారిక ధృవీకరణ

ఏదైనా విషయం నిజమని నమ్మశక్యం కాకుండా అనిపిస్తే, అది నిజం కాకపోవచ్చు. తార్కికంగా ఆలోచించండి:

• ఒక ముఖ్యమైన ప్రభుత్వ నిర్ణయం కేవలం WhatsApp ద్వారా మాత్రమే వస్తుందా?
• దీన్ని నిర్ధారించే ఏదైనా న్యూస్ ఛానల్ లేదా అధికారిక భారత ప్రభుత్వ యాప్ ఉందా?

నమ్మకమైన భారతీయ ఫ్యాక్ట్‌-చెకర్స్‌ను చూసుకోండి, ఉదాహరణకు:
🔗 PIB Fact Check
🔗 Alt News

ఫేక్ న్యూస్‌ను వారు దృఢమైన ఆధారాలతో నిరూపించి పుకార్లను నిస్సారంగా చేస్తారు.

4. WhatsApp & Facebookలో ఫేక్ న్యూస్‌ను ఫార్వర్డ్ చేయడం ఎలా ఆపాలి?

“ఫార్వర్డ్ చేయడంలో హాని ఏమిటి?” అని మీరు అనుకోవచ్చు, కానీ గుర్తుంచుకోండి, మీరు మరో 10 మందికి అబద్ధాన్ని పంపుతున్నారు.

మీరు ఇలా చేయవచ్చు:

• తక్షణమే ఫార్వర్డ్ చేయొద్దు – కొంతసేపు ఆగి, ధృవీకరించండి
• మీకు ఖచ్చితంగా తెలియకపోతే, అప్పుడు ఏమీ షేర్ చేయకండి
• స్నేహితులకు లేదా కుటుంబ సభ్యులకు సున్నితంగా చెప్పండి

"ధృవీకరించబడిన వార్తలను మాత్రమే పంచుకుందాం. ఇది అందరికీ మంచిది."

5. నకిలీ వార్తల నుండి సురక్షితంగా ఉండటానికి రోజువారీ అలవాట్లు

• ఏ పెద్ద వార్తను అయిన నమ్మేముందు కొంతసేపు ఆగి ఆలోచించండి
• నిజమైన భారతీయ వార్తల యాప్‌లను (ది హిందూ, ఇండియన్ ఎక్స్‌ప్రెస్ లేదా స్థానిక విశ్వసనీయ వార్తాపత్రికలు వంటివి) రోజుకు ఒకసారి చదవండి
• “అది నిజమో కాదో నాకు ఖచ్చితంగా తెలియదు, నేను చెక్ చేసి చెప్పుతాను” అని చెప్పడం నేర్చుకోండి
• 1 లేదా 2 భారతీయ ఫ్యాక్ట్‌-చెకింగ్ సైట్లను బుక్‌మార్క్ చేసుకోండి
• మీ చుట్టూ ఉన్న వారిని కూడా ఇలాంటి అలవాట్లు పాటించాలని ప్రోత్సహించండి

ఈ సులభమైన అలవాట్లు మీకు తప్పు సమాచారంనుండి రక్షణ ఇస్తాయి, అలాగే ఇతరులు కూడా సరిగా సమాచారం తెలుసుకోవడంలో సహాయపడతాయి.

6. ముగింపు: పంచుకునే ముందు ఆలోచించడం మన బాధ్యత.

ఫేక్ న్యూస్ కేవలం సాంకేతిక సమస్య కాదు. ఇది ప్రజల సమస్య.
మీరు గుడ్డిగా ఏదైనా ఫార్వార్డ్ చేసిన ప్రతిసారీ, అది ఇలా చేయవచ్చు:

• భయాన్ని కలిగించచ్చు
• ఒకరి ఇమేజ్‌ను దెబ్బతీయవచ్చు
• ప్రజలను గందరగోళంలో పడేస్తుంది

కాబట్టి 5 సెకన్లు ఆగి చెక్ చేసుకోండి. “ఓ, ఇది నిజమేనా?” అని అడిగే వ్యక్తిగా ఉండండి ఎందుకంటే ఆ చిన్న ఆలోచనే అబద్ధాల గొలుసును ఆపగలదు.

తెలివిగా ఉండండి. దయతో ఉండండి. మీరు పంచుకునే దానిపై జాగ్రత్తగా ఉండండి.

రాసినవారు: పద్మశ్రీ

పద్మశ్రీ రాసిన ఇంకొన్ని ఆలోచనాత్మక వ్యాసాలను చూడండి: click here